DE KIAI

Algemeen

De kiai is het meest bekend als schreeuw ter ondersteuning van een aanvalstech­niek tijdens een gevechtssituatie. Echter dit is slechts één van de doelstellingen die het heeft en op zich een oppervlakkige benadering. Belangrijker is het mentale aspect welke inherent is aan de kiai, waardoor als gevolg van een optimale concentratie een ogenblikkelijke reactie gegeven kan worden op een onverwachte aanval. Dit verhoogde bewustzijn zorgt dat de ontwikkelde levens (vitale) energie (Ki) zich spontaan ontlaadt via de schreeuw.

Daar de ontwikkeling van Ki ge­schiedt vanuit de kern, hara of tan­den, heeft Sanchin-training juist een zeer positief effect op de ontplooiing van de kiai. Door contractie van de buikspieren wordt de ingeademde lucht met kracht naar buiten gestuwd. De schreeuw die gekoppeld is aan deze krachtige uitstoot komt dus in wezen niet tot stand via het stemgeluid, maar diep van binnen uit het lichaam. Zo moeten we ons voorstellen dat het geluid van een krachtige kiai tijdens een ge­vecht een aanvaller afschrikt en zelfs zijn zelfvertrouwen kan ontnemen.

In de verschillende kata is precies aangegeven op welk moment een kiai als ondersteuning van een techniek gemaakt dient te worden. De oor­zaak hiervoor ligt hoofdzakelijk in de ontwikkeling van karate, met name door het klassikaal lesgeven, wedstrijden en examineren. Voor een juiste ontplooiing van een kiai is deze, min of meer geforceerde ontlading van energie niet de meest gunstige en staat dan ook loodrecht ten opzichte van de stelling welke uitgaat van de spontaniteit die er aan ten grondslag ligt. Waar­schijnlijk heeft een ieder van jullie de ervaring wel eens gehad een spontane kiai te uiten tijdens een intensieve 'kata' training.

Dit vertelde iets over de uiterste staat van concentratie waarin je op dat moment verkeerde. Dit is de essentie van kiai.

De verschillende klanken van een kiai

Tijdens het uitvoeren van een kiai kunnen verschillende klankvariaties een belangrijk effect hebben op de uitwerking van een techniek. Hieronder volgt een overzicht van de meest voorko­mende variaties welke tijdens het uitvoeren van een kiai gegeven worden.

Yah: Wanneer we tijdens het uitvoeren van een kiai deze toon hanteren wordt de kracht van een techniek, naarmate langer en krachtiger wordt uitgeademd, steeds zwakker. Om die reden wordt deze uitvoering alleen gebruikt tijdens een verdediging, of om een tegenstander weg te duwen.

Ei: Deze kiai-vorm is luid en doordringend. Het geluid spitst zich op het eind toe, zodat de kracht een doorslagwerkend effect krijgt.

Toh: Deze vorm wordt meestal alleen gebruikt tijdens het toestoten in een zwaardgevecht, en dan alleen om een tegenstander weg te duwen.

Iei: Deze uitvoering van een kiai is de meest gebruikelijke. Hij begint met een scherpe 'i', waarna de mond verder wordt geopend voor een krachtige 'e', om uiteindelijk aan het eind de toon en kracht weer toe te spitsen op 'i'. Deze kiai start vanuit een totale ontspanning en concentratie, wordt gedragen door een krachtige beweging en heeft een enorm penetrerend ef­fect. De krachtige trillingen die een kiai veroorzaakt kunnen een tegenstander voor een moment verlammen. Dit verkregen effect kan ten eigen voordele worden benut tijdens een gevechtssituatie.

De juiste uitvoering van een kiai

De letterlijke vertaling van Kiai is: bundelen, eenheid of harmonie van de vitale energie. (Ki = vitale energie, Ai = bundelen, eenheid of harmonie). Tegenwoordig kun je tijdens wedstrij­den dikwijls waarnemen dat deelnemers een luide kiai uitstoten die echter nauwelijks ondersteund wordt vanuit het Tanden. De kiai is dan slechts verworden tot het produceren van geluid en mist zodoende alle effectiviteit.

Het begrijpen van een kiai kan alleen wanneer men kennis heeft omtrent het functioneren van een correcte ademhalingstechniek. De reden voor een goede adem­techniek is dat men op deze manier zonder verspilling van tijd en energie ef­fectief kan reageren. Wordt een kiai uitgevoerd met een verkeerde ademhalingstechniek, waar­bij een duidelijke waarneembare inademing plaatsvindt, dan stelt men zich kwetsbaar op tijdens een gevechtssituatie.

In het systeem van Goju-Ryu Karate-do bestaat een kata-trainings­vorm waarbij alle technieken snel en explosief worden uitgevoerd. Deze trainingsvorm heet 'Go-ho' en is vooral bedoeld om, naast de ontwikkeling van snelkracht en uithoudingsvermogen, de specifieke ademtechniek te trainen welke identiek is tijdens de uitvoering van een kiai. De concentratie bij deze vorm is vooral gericht op de uitademing.

De kiai voor de aanval

Tijdens de uitstoot van een kiai voor een aanval wordt een bijna verlammend werkende schreeuw gege­ven. Hierdoor wordt een tegenstander zodanig afgeleid en geschokt dat zich de mogelijkheid aanbiedt voor een aanval. De ademstoot die volgt valt samen met de uitgevoerde techniek als totale ondersteu­ning. Einde van de kiai en aanzet van een techniek vangen gelijk­tijdig aan. Bij deze vorm wordt elke vezel van het licha­am tijdens de kiai voorbereid om zodra de kiai gegeven is, alle energie in de techniek tot uiting te laten komen. Daarbij is het noodzake­lijk dat lichaam en geest totaal op elkaar zijn afgestemd.

De kiai na de aanval

Ook deze uitvoering is moge­lijk, het is zelfs één van de meest effectieve vormen. De adem wordt gedurende de aanval samengeperst om vervolgens een fractie van een seconde na het beëindigen van een techniek als ondersteuning te worden losgelaten. Deze ademtechniek heeft een zekere explosieve uitwerking betreffende de uitgeoefende kracht op het raak­vlak. Deze techniek is uitermate gevaar­lijk, maar moeilijk aan te leren daar dit een jarenlange training vereist. Daarbij komt dat door de lange trainingsperiode een positieve karaktervorming plaatsvindt, zodat misbruik van deze techniek praktisch wordt uitgesloten.

Het overwinnen van negatieve krachten

We moeten ons te allen tijde bewust blijven dat misbruik van de Budo-kunsten extreme gevaren kunnen opleveren. Daarom moeten we trachten om door naast het aanleren van technieken, ook de vorming van ons karakter een centrale plaats te geven in onze training. Van oudsher staan in Azië de verschillende Budo-disciplines onder invloed van religieuze doctri­nes, bijvoorbeeld in Japan door het 'Shintoisme'. Het ontstaan van negatieve ontwikkelingen zoals, nervositeit, angst, agressie enz., vindt altijd plaats binnen in ons. In het technisch curricu­lum van Goju-Ryu Karate-do bestaan verschillende ademhalingsvormen, 'Ibuki no ho' ge­naamd, welke als doel hebben om naast de ontwikkeling van kracht, uithoudingsvermogen en een juiste ademhalingstechniek deze negatieve factoren uit te bannen.